Mấy ngày trước, chúng tôi có viết về vấn đề xây dựng công trình kinh phí thấp. Đây rõ ràng là nhu cầu của nhiều người, do đó bài viết nhận được lượng quan tâm rất lớn.

Nói đi thì cũng cần nói lại, trước khi đi sâu vào việc làm cách nào để thực hiện các dự án thiết kế xây dựng với kinh phí hạn hẹp, chúng tôi muốn nói trước hết về các hiểu lầm phổ biến nhất khi ai đó muốn xây dựng trong một ngân sách giới hạn, nhưng vẫn chọn tìm đến một đơn vị thiết kế để đồng hành cùng mình.

‍
Một lưu ý nhỏ, là những vấn đề này có thể sẽ không còn đúng đối với những công trình có mức phí đầu tư cao, nơi mà những sai lầm có nhiều cơ hội được sửa, hoặc không gian có chỗ để phung phí, chơi đùa. Tuy nhiên, dù là đối với công trình dạng nào, chúng tôi nghĩ những chia sẻ này vẫn sẽ ít nhiều có ích.

‍
Cuối cùng, bài viết hơi dài bất chấp nỗ lực cô đọng hết mức có thể của chúng tôi. Nhưng hành trình xây dựng một căn nhà còn dài và nhọc nhằn hơn như vậy rất nhiều. Vì vậy, hãy đơn giản bỏ qua nếu bạn chưa có ý định xây dựng cái gì. Bài viết này chỉ dành cho ai đang cần, hoặc đủ mong muốn và thời gian để ngồi xuống và bắt đầu tìm hiểu.

‍
.

‍
Hiểu lầm số 1: Người thiết kế tốt sẽ giúp bạn xây với giá rẻ hơn giá thị trường.

‍
Nghe có vẻ kỳ lạ, khi bạn tìm đến một kiến trúc sư hay người thiết kế tốt, kỳ vọng họ giúp được mình trong việc xây dựng một căn nhà với chi phí thấp, và rồi nhận được câu trả lời là không thể. Để hiểu điều này, bạn cần nắm được hai thứ.

‍
Một là, sản phẩm thông thường chỉ có thể rẻ hơn khi được làm với số lượng lớn hơn. Một căn hộ hay ngôi nhà trong khu tái định cư có thể được bán ra với giá rẻ bởi vì chúng được xây dựng lặp lại số lượng lớn. Khi đó, đơn vị xây dựng có thể tối ưu được nguyên vật liệu, nhân công, chi phí quản lý và thời gian bỏ ra. Từ đó tối ưu lợi nhuận mà vẫn tạo ra sản phẩm giá rẻ. Nhưng ngược lại, sản phẩm đó không phải duy nhất và không dành riêng cho ai.

‍
Nếu một người thiết kế có thể xây được một căn nhà giống ai đó bạn biết, kèm những điều chỉnh cho vừa ý bạn, với giá chỉ bằng một nửa mà vẫn có lợi nhuận, thì chẳng có lý do gì họ tiếp tục dành thời gian ngồi lắng nghe và thiết kế cho bạn. Thay vào đó, anh ta hoặc cô ta có thể đơn giản là hợp tác với ai đó, đi xây nhà giá rẻ và bán cho những người có nhu cầu như bạn.

‍
Hai là, một sản phẩm có thể được làm rẻ hơn nếu chúng ta không tiếp cận nó bằng các mong muốn thông thường. Nếu căn nhà trong kỳ vọng của bạn giống hệt một ngôi nhà bạn nhìn thấy ở đâu đó, thì giá thành xây dựng của nó không thể quá chênh lệch với căn nhà kia. Điều chỉnh sự kỳ vọng chính là cách thiết thực nhất điều chỉnh giá thành. Khi tìm đến một đơn vị tư vấn thiết kế với một mảnh đất, thay vì đưa ra tất cả yêu cầu, hãy nói về nhu cầu. Một đơn vị thiết kế tốt sẽ cùng bạn tìm cách xây dựng với ít diện tích hơn mà vẫn đáp ứng được nhu cầu. Thậm chí, họ đôi khi sẽ còn chỉ ra được rằng bạn không thực sự cần nhiều như bạn nghĩ.

‍
Ví dụ, thay vì xây dựng một phòng khách rộng với bộ sofa lớn cùng giàn karaoke, bạn có thể để dành diện tích đó cho một khu vườn cùng một bộ bàn ghế đơn giản. Điều đầu tiên bạn nhận được là một hóa đơn xây dựng thấp hơn, sau đó, là một cách sống giản tiện hơn với những nhu cầu dư thừa được cắt giảm.

‍
Trở lại vấn đề, người thiết kế tốt đến đâu cũng vẫn sẽ không thể giúp bạn xây dựng dưới giá thành của thị trường quá xa, nhất là khi bạn chỉ xây một công trình và đặt vào rất nhiều điều chỉnh cho phù hợp với nhu cầu cá nhân. Thay vào đó, họ có thể giúp bạn xây ra công trình tốt hơn, với chất lượng cao hơn, không gian bài trí hợp lý hơn trong cùng một ngân sách. Đồng thời, họ cũng cho bạn những lời khuyên về việc làm thế nào cắt giảm nhu cầu của mình, từ đó, cắt giảm chi phí đầu tư cho dự án.

‍
Trong chuyện gì cũng vậy, bỏ bớt đi và sắp xếp lại sẽ luôn mang đến kết quả tốt hơn

.

‍
Hiểu lầm số 2: Người thiết kế tốt sẽ làm việc miễn phí, chỉ cần bạn giao cho họ xây dựng.

‍
Đây cũng là một hiểu nhầm phổ biến. Khách hàng tìm đến đơn vị thiết kế và kỳ vọng rằng lợi nhuận của việc xây dựng sẽ đủ để bù đắp vào chi phí thiết kế. Để giải thích vấn để này, bạn cần hiểu cách mà hai ngành nghề này vận hành.

‍
Lợi nhuận của nghề thiết kế đến từ khả năng giải quyết vấn đề của họ. Người thiết kế giỏi giải quyết được nhiều vấn đề hơn trong một dự án. Ví dụ đơn giản, với cùng một căn nhà, cùng một ngân sách bỏ ra, thiết kế tốt giúp nó trở nên thoáng mát hơn, tiết kiệm năng lượng sử dụng, giảm chi phí bảo trì và không gian được bố trí hợp lý hơn.

Trong nhiều trường hợp, một thiết kế tốt giúp cho công trình dễ bán hơn về sau, thậm chí bán với lợi nhuận cao. Đó là cái giá của sự hợp lý. Nếu bạn từng đi mua hay thuê nhà chắc cũng biết, với cùng một mức giá luôn có nhiều lựa chọn. Một căn nhà cho bạn cảm giác dễ dịu, dễ sắp xếp cuộc sống, ít phải sửa chữa sẽ khiến bạn muốn chọn lựa hơn. Căn nhà đó chắc chắn là sản phẩm của một người thiết kế giỏi.

‍
Trong khi đó, lợi nhuận của ngành xây dựng đến từ kinh nghiệm và sự tối ưu nguồn lực. Xây một căn nhà nhanh hơn giúp nó rẻ hơn vì tiết kiệm nhân công. Xây nhiều căn nhà giống nhau giúp giảm giá thành nguyên vật liệu đầu vào. Thậm chí sử dụng cùng một loại gạch ốp lát trong tất cả các tầng của căn nhà cũng giúp nó rẻ hơn chút ít. Một đơn vị xây dựng tốt sẽ làm mọi thứ gọn gàng, chính xác và ít hư hỏng. Những người như vậy không nhiều, và họ cũng không thiếu việc. Bởi vì sẽ có rất nhiều người muốn giao công trình cho họ xây.

‍
Khi một đơn vị chịu thiết kế miễn phí để đổi lấy việc xây dựng, bạn chắc chắn sẽ không nhận được một kết quả tối ưu cho nhu cầu của riêng mình. Thay vào, sẽ là một thiết kế ở đâu đó được mang về chỉnh sửa lại cho phù hợp với mong muốn của bạn. Và điều tệ hơn là bạn cũng khó có thể nhận được một công trình tốt bởi vì đơn vị xây dựng sẽ không bao giờ có thể tối ưu nguồn lực trên một bản thiết kế bị chỉnh sửa lem nhem.

‍
Đó là còn chưa kể đến việc một đơn vị cùng đảm nhiệm cả hai lĩnh vực, mà chỉ tính chi phí cho một trong hai, thì hoặc là vì họ cần thêm việc làm, hoặc là họ chẳng thực sự giỏi trong lĩnh vực nào cả.

‍
Một tiệm phở ngon, sẽ không bán kèm bánh mì và cơm tấm.

.

Hiểu lầm số 3: Người thiết kế tốt sẽ không làm cho công trình gặp phát sinh chi phí.

‍
Lý do phổ biến để khách hàng tìm một đơn vị thiết kế uy tín là họ lý vọng rằng sẽ không gặp phải các phát sinh chi phí trong quá trình xây dựng. Đây thực ra là một nhu cầu chính đáng, tuy nhiên về bản chất lại là một con dao hai lưỡi.

‍
Có hai lý do chính để một công trình xảy ra phát sinh chi phí. Một là những điều không lường trước, và hai là những nhu cầu tăng thêm trong quá trình xây dựng.

Xây một công trình không phải là mua một chiếc xe hơi trong showroom, chỉ việc đến, chốt giá và lái về. Ngay cả với việc mua xe hơi, bạn cũng có thể gặp trục trặc nếu quyết định chậm trong lúc tỉ giá ngoại tệ thay đổi. Huống hồ xây dựng là việc kéo dài vài tháng đến vài năm, liên quan đến bao nhiêu con người, bao nhiêu thứ phải quyết định, bao nhiêu thủ tục giấy tờ.

‍
Đặc biệt là đối với các công trình giá rẻ. Rẻ ở đây là chí phí đầu tư sát sao và lợi nhuận được tối ưu, không có một khoản dự phòng dành cho những rủi ro có thể phát sinh. Như bất kỳ một công việc nào khác, để có thể thực hiện hoàn hảo thì cần đi qua 3 bước: chuẩn bị - thực hiện - hoàn thành. Giống như để mang một vật từ A sang B, thì cần các công đoạn cầm lên - di chuyển - đặt xuống. Cái ta nhìn thấy chỉ là vật đã di chuyển từ A sang B, nhưng phát sinh thì phần lớn luôn gây ra bởi việc cầm lên và đặt xuống.

‍
Hãy nói ví dụ, bao nhiêu người xây nhà mà có thực hiện công tác khảo sát địa chất để biết được chính xác cần phải thiết kế hạ tầng móng bao nhiêu là đạt chuẩn ? Là vừa đủ, không thừa, không thiếu ?

‍
Lúc này, một khảo sát địa chất là cần thiết để phía thiết kế có thể đưa ra phương án chuẩn mực, không phát sinh. Nhưng trong phần lớn trường hợp xây dựng dân dụng thì khảo sát địa chất bị xem là tiêu phí, cứ vào việc rồi tính. Từ đó dẫn đến tăng chi phí nếu lỡ mảnh đất có cấu tạo mềm, xốp. Hoặc thậm chí đào lên mới biết móng của các nhà bên cạnh quá cạn dẫn đến rủi ro sẽ đổ sang nhà mình trong lúc thi công, vậy là thêm chi phí chống đỡ.

‍
Lại nói đến phát sinh nhu cầu. Khi chủ đầu tư không thực sự hiểu được nhu cầu của chính mình, phát sinh cũng có thể xảy ra. Đang xây thì muốn có thêm phòng, muốn mở rộng chỗ này thu hẹp đầu kia, muốn lót sàn gỗ, muốn đổi gạch ốp lát, muốn thay thiết bị vệ sinh.. Mỗi quyết định như vậy đều dẫn đến thay đổi giá thành.

‍
Một đơn vị thiết kế sẽ chỉ có thể giúp chủ đầu tư quản lý dự án và chi phí, nhưng sẽ không thể cam kết được chi phí xây dựng khi mà có quá nhiều biến số chưa thể cầm chắc. Nhiều khi, biến số lớn nhất, rủi ro nhất, lại chính là một chủ đầu tư với nhu cầu thay đổi liên tục không chừng.

‍
Vì thế, nếu ai mà dám chắc với bạn có thể làm việc xây dựng với một mức giá sát sao đồng thời không cần điều kiện gì kèm theo, thì họ và cả chính bạn đều đang cầm phần lưỡi của con dao.

‍
.

‍
Vậy nên tiếp cận với việc thiết kế xây dựng thế nào cho phải ?

‍
Nói đơn giản, một người thiết kế tốt đến mấy thì cũng không phải thần đèn, họ vẫn sống và làm việc để giải quyết các vấn đề nằm trong phạm vi công việc của mình, chứ không chỉ hít thở rồi nằm chờ thực hiện các điều ước siêu thực.

‍
Cách đặt vấn đề đúng là hãy xem họ như những người bạn có kinh nghiệm trong lĩnh vực của họ, bởi vì trong khi phần lớn mọi người chỉ xây nhà một vài lần ít ỏi trong đời, thì họ làm điều đó mỗi ngày, đều đặn. Vì vậy họ có thể giúp tháo gỡ vấn đề ở những điểm mấu chốt nhất, hoặc chí ít có thể đi cùng bạn trên hành trình đó, cho bạn lời khuyên và sự tự tin mỗi lúc cần đưa ra quyết định.

‍
Bởi vì đó luôn là một hành trình khó khăn, nhưng vô cùng đáng nhớ, và kết quả của nó sẽ tồn tại vài mươi năm bên cạnh bạn, cả gia đình bạn nữa.

‍
-House on Tree-